راهنمای جامع سفر به قشم

قشم از ۲۲ کشور جهان بزرگتره اما کمتر کسی این رو می‌دونه!! بیش‌تر کسایی که به قشم سفر می‌کنند قصدشون خریده و اصلا خبر ندارن قشم به جز خرید کلی جاذبه گردشگری، غذای محلی، سواحل بکر، و رستوران‌های خوب داره. ما تو این مطلب پر از عکس شما رو با این جزیره زیبا آشنا می‌کنیم. اما قبلش دوتا نکته:

۱- هر سوالی دارید می‌تونید برامون کامنت بذارید. ما در اسرع وقت بهتون جواب می‌دیم. (دقت کنید نوشتیم هر سوالی. البته خواهش ما اینه که سوال رو تو بخش مربوطه بنویسید تا از پراکندگی جلوگیری بشه) ضمنا نوشتن تجربه سفر تو کامنت فراموش نشه. مدیونید اگه تجربتون رو به اشتراک نذارید!!

۲- تو این مقاله هر اطلاعاتی درباره جزیره قشم لازم داشته باشید اومده. اگه اطلاعات بیشتری می‌خواید تو هر بخش رو لینک‌های داخلش کلیک کنید. (قول می‌دیم که اطلاعات زیادی بدست میارید)

شاید دنبالش باشید
تورهای داخلی قشم | کرایه دوچرخه در قشم

اطلاعات کلی درباره‌ی جزیره قشم

جزیره قشم که متعلق به استان هرمزگانه، در تنگه‌ی هرمز قرار داره و با مساحت ۱۴۹۱ کیلومتر مربع بزرگ‌ترین جزیره ایران و همین‌طور بزرگ‌ترین جزیره خلیج فارسه! جالبه بدونید که مساحت جزیره قشم، ۲٫۵ برابر کشور بحرینه!  که خود بحرین هم دومین جزیره بزرگ خلیج فارس محسوب می‌شه.

تاریخ جزیره قشم

نام‌های قدیمی این جزیره، “ابرکاوان” ، “کِشم” و “لافت” بوده. اسم “ابرکاوان” قدمت خیلی زیادی داره و به دوره‌ی ساسانیان برمی‌گرده. واژه‌ی “کاوان” در زبان پارسی میانه به معنی “از تبار کاوه” است و در منابع پیدا شده، کاوه اسم یک شخص خاص بوده و اسم جزیره رو از روی اسم اون برداشته‌ن. این اسم تا این زمان هم باقی مونده و الان اسم یکی از روستاهای قسمت شمالی جزیره قشمه و به صورت درگهان تلفظ می‌شه.

در  سال ۲۳ قمری، و در آغاز پیدایش اسلام، فرمان‌دار عرب بحرین و عمان، سپاهی رو برای تسخیر ابرکاوان آماده کرد. مرزبان کرمان در اون‌جا با استحکامات و نیروهای کمی که داشت سعی کرد مقابل اونا بایسته، اما توسط اعراب کشته شد.  و بعد از اون بود که مسلمانان به سوی جنوب ایران هجوم بردند.

ابرکاوان یا همون قشم، در اوایل تمدن اسلامی، یه شهر آباد و پررونق بوده، با روستاهایی پر از کشتزارهای پربار و نخلستان‌. در اون زمان‌ها ابرکاوان یه مرکز فعال دریانوردی و تجاری و یک منبع آب شیرین برای کشتی‌ها بوده. اما وضع برای همیشه به این خوبی باقی نمونده، به طوری که در عصر یاقوت حموی (جغرافی‌دان و تاریخ‌نویس مشهور قرن هفتم هجری قمری) جزیره ابرکاوان شکوه گذشته‌ی خودش رو کاملا از دست داده بوده، در حدی که هیچ‌کس نتونسته بود به یاقوت حموی در پیدا کردن و ثبت جایگاه و موقعیت درست و دقیق جزیره کمک کنه.

موقعیت جغرافیایی جزیره قشم

جزیره قشم از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمیر و قسمتی از شهرستان بندرلنگه، از شمال‌شرقی به جزیره هرمز، از شرق به جزیره لارک، از جنوب به جزیره هنگام و از جنوب‌غربی به جزیره های تنب بزرگ و  تنب کوچک و ابوموسی محدود می‌شه. نزدیک‌ترین بندر کشور به جزیره قشم، بندرعباسه. فاصله‌ی بندرعباس تا محل سربندر قشم حدود ۲۰ کیلومتره (۵۰ دقیقه با شناورهای مسافری).  از طرفی، نزدیک‌ترین فاصله‌ی این جزیره به ساحل اصلی کشور، خطیه که دماغه‌ی شمالی جزیره، در محل بندر لافت رو به بندر پل، در شهرستان خمیر وصل می‌کنه (۲۰ دقیقه با لندینگ کرافت‌های خودرو بر). این فاصله حدود ۱۸۰۰ متره و قراره در آینده محل احداث پل خلیج فارس باشه. نقشه گوگل قشم به شکل زیره (زوم کنید تا جزئیات بیشتر مشخص بشه):

جغرافیای انسانی

جمعیت کل جزیره قشم حدود ۱۴۹ هزار نفره که حدود ۶۷ هزار نفر در نقاط شهری و حدود ۸۲ هزار نفر هم در نقاط روستایی سکونت دارن.

علاوه بر جمعیت بومی و ساکن، جزیره قشم جمعیت غیربومی و مهاجر زیادی هم داره که اکثرا توی بخش‌های تجارت، بازرگانی، صنایع و معادن، ادارات دولتی و ارگان‌ها، بانک‌ها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و بخش‌های خدماتی دیگه به فعالیت مشغولن. علاوه بر این، در سال‌های اخیر، تعداد نسبتا زیادی گردشگر هم، به‌ خصوص توی فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی، وارد جزیره می‌شن.

زبان اصلی مردم قشم، مثل همه‌ی مردم ساکن بنادر و سواحل جنوب کشور، فارسی ولی با گویش بندریه که برای همه‌ی مردم و مسافرایی که به جزیره میان قابل درک و فهمه. لهجه‌ی محلی و متداول مردم قشم در شهرها و روستاهای اون تقریبا یکسانه. به‌طور کلی میشه گفت زبان محلی قشمی، آمیخته‌ای از زبان‌های عربی، فارسی، بندری، هندی و انگلیسیه!

اکثر مردم جزیره قشم، اهل تسنن هستن و مذهب شافعی دارن.

شهر قشم

طبق آخرین تقسیمات کشوری، شهرستان قشم شامل ۶۹ شهر و روستا می‌شه. شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌ و درسته که این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی نداره، اما به علت موقعیت مهم استراتژیکش (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه‌ی هرمز، نزدیکی به بندرعباس و…) از قدیم اهمیت زیادی داشته و بیش‌ترین جمعیت جزیره در این شهر ساکن بوده‌ن.

شهر قشم از نظر تجاری موقعیت خوبی داره و به دلیل اینکه یکی از مناطق آزاد ایرانه، خیلی از گردشگرهایی که به این شهر میان، از پاساژها و مراکز خرید این شهر هم دیدن می‌کنن و می‌تونن خرید خوبی از این شهر داشته باشن. همین‌طور داخل شهر هتل‌هایی با کیفیت‌های مختلف برای استفاده‌ی گردشگرها وجود داره.

اقتصاد جزیره

بازار واردات کالاهای مختلف و مهم از کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس به جزیره قشم خیلی پررونقه، به همین دلیل، بندرهای تجاری این جزیره از اهمیت زیادی برخوردارند. در قدیم بنادر صیادی و بنادر تجاری در کنار همدیگه قرار داشته ولی حالا به دلیل رونق اقتصادی، بندرها به صورت اختصاصی و ویژه خدمات‌رسانی به کشتی‌های تجاری و صیادان رو انجام می‌دن. بنادر مهم شهرستان قشم به ترتیب زیر هستند:

۱ – بهمن ۲ – شهید ذاکری ۳ – بندر سوزا ۴ – مسن ۵ – سلخ ۶ – کاوه ۷ – لافت ۸ – درگهان ۹ – باسعیدو ۱۰ – فجر ۱۱ – شرکت نفت ۱۲ – رمچاه ۱۳ – کندالو ۱۴ – طبل ۱۵ – هنگام.

یکی از منابع اصلی درآمد مردم این جزیره صید و شکار ماهی و آبزیانه. صیادی در این منطقه به وسیله‌ی قایق موتوری، لنج، و مشتا انجام می‌شه. مشتا یا حدر، یه نوع وسیله‌ی ماهی‌گیریه که از چوب درست می‌شه.

بعضی از مردم جزیره با کار در بازارهای محلی و مغازه‌های کوچک روزگار میگذرونن، بعضی به دامپروری و پرورش گاو، گوسفند و شتر مشغولن، تعداد کمی کشاورزی می‌کنن (آب و هوای جزیره برای کشاورزی زیاد مناسب نیست)، و بعضی از مردم هم توی معادن قشم مشغول به کارن.

در جزیره قشم معادن گوناگونی مثل نمک، خاک سرخ، گاز سنگ آهن و … وجود داره که به‌ خصوص در گذشته موجب رونق تجاری این جزیره بوده و قسمتی از مشاغل ساکنین رو تأمین می‌کرده.

معدن سنگ لاشه تلمبر که در ۱۰ کیلومتری غرب بندر قشم قرار گرفته، با تولید سالانه ۳۵ هزار تن، و معدن سنگ لاشه قشم در ۱۴ کیلومتری جنوب غربی شهر قشم با تولید سالانه ۲۷۰۰ تن از مهم‌ترین معدن‌های قشم محسوب می‌شن.

همین‌طور، یکی از معادن عمده‌ی جزیره‌ی قشم، “نمکدان” نام داره که به صورت یه تپه‌ی نمکی مخروطی، به قطر قاعده‌ی ۷ کیلومتر در ارتفاع ۲۳۷ متر از سطح دریا قرار داره. این منبع دارای بهترین نوع نمکه، و ذخایرش حدود ۴۲۰ هزار تن برآورد شده‌.

جاذبه‌های گردشگری و دیدنی‌های قشم

شاید اگه بگیم جزیره قشم به اندازه‌ی یک کشور جاهای دیدنی داره، خیلی بی‌راه نگفته باشیم، به خصوص که قبلا هم اشاره کردیم که این جزیره، از لحاظ مساحت، ۲٫۵ برابر کشور بحرینه! در زیر سعی می‌کنیم به اختصار جاذبه‌های گردشگری قشم رو توصیف کنیم، اما خب، خودتون که می‌دونید: شنیدن کی بود مانند دیدن!

تورهای قشم گردی
تور گشت یک روزه | تور گشت نیم روزه

جزایر پیرامون جزیره قشم: جزیره هنگام و جزایر ناز

در کنار جزیره قشم، سه جزیره دیگه به نام‌های جزیره هنگام، هرمز و لارک هم وجود دارن (تو یه زاویه مناسب از قشم لارک کاملا مشخصه و هرمز رو هم تو شب میشه همراه با لارک دید). بیش‌ترین فعالیتی که توی این جزایر انجام می‌شه صیادیه. البته، مدتیه که طبیعت بکر و ساحل زلال این جزیره‌ها موردتوجه گردشگرها قرار گرفته‌. از بین این جزیره‌ها، جزیره هنگام به خاطر نزدیکی به جزیره‌ی قشم و وجود دلفین‌ها، آهوها (جبیرها) بیشتر از بقیه گردشگر جذب می‌کنه.

 تور جزیره هرمز | تور جزیره هنگام

دو تا جزیره کوچک دیگه هم اطراف قشم وجود دارن که فاصله‌ی خیلی کمی با ساحل  قشم دارن و  در زمان جزر و مد به تناوب به ساحل جزیره می‌پیوندند و از ساحل جدا می‌شن، همین باعث نامگذاری این چند جزیره‌ی کوچک به عنوان جزایر ناز شده‌: این پیوستن‌ها و جدا شدن‌ها طوریه که انگار این جزایر دارن در پیوستن به جزیره، ناز می‌کنن!

وقتی آب دریا پایین میره، جزایر ناز به قشم وصل می‌شن و موقعی که مد می‌شه ارتباطشون با قشم قطع میشه. برای رفتن به جزایر ناز باید به به جزر و مد دریا دقت کرد. اگه موقع رسیدن به محل جزایر ناز، آب دریا بالا باشه، فقط می‌تونید توی ساحل گشت بزنید و از دور جزایر رو تماشا کنید. پس اگه می‌خواید حتما روی جزایر ناز قدم بذارید، باید وقتی به اونجا برید که آب دریا پایین باشه. زمان‌های تقریبی جزر و مد توی اینترنت و از جمله توی سایت ما قابل مشاهده‌س.

غارهای خربس

مجموعه غارهای خربس هم از مکان‌های دیدنی قشم هستن که حدودا در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری شهر قشم قرار دارن.

به صورت کلی غارهای خربس، مجموعه ای از غار های تو در تو هستن که از فرسایش خاک و عبور اون از داخل سنگ‌ها به وجود اومده‌ن. این غارها که حدود ۳۰ متر بالاتر از زمین هستند، بعدها به وسیله‌ی بومی‌ها شکل داده شده‌ن. بومی‌های جزیره از این غارها به عنوان پناهگاه استفاده میکرده‌ن.

سواحل جزیره

جزیره قشم با وسعتی نزدیک به ۱۵۰۰ کیلومترمربع، بیشترین سواحل و کرانه‌ها رو در بین جزایر خلیج‌فارس به خودش اختصاص داده. سواحل زیتون، سیمین، جزایر ناز، سوزا، مسن، شیب‌دراز، سلخ و دوستکو از دیدنی‌ترین سواحل جزیره قشم محسوب می‌شن.

جزیره قشم سواحل صخره‌ای، ماسه‌ای و همین‌طور گلی داره که داشتن همه‌ی این ساحل‌هل به‌ طور یک جا در کمتر جزیره‌ای پیدا می‌شه و ایم هم یکی دیگه از ویژگی‌های منحصر به فرد جزیره قشمه. سواحل شنی و ماسه‌ای نقره‌فام و سیمین براق هم یکی دیگه از انواع سواحل جزیره قشم محسوب می‌شن. ساحل صخره‌ای زیتون، ساحل شنی سیمین و سواحل گلی لافت و جنگل‌های حرا تنوع سواحل قشم رو نشون می‌دن!

یکی دیگه از سواحل دیدنی و زیبای قشم، ساحل صخره‌ای ریگو معروف به ساحل لاک‌پشت‌هاست که لاک‌پشت‌ها در اونجا برای نفس‌گیری و تغذیه به روی آب میان و منظره‌ی جالبی رو به وجود می‌آرن.

همینطور سواحل زیبای جزیره هنگام در دو کیلومتری خط ساحلی جنوب جزیره قشم، زیستگاه دلفین‌های باهوش و بازیگوشه که باعث جذب گردشگران علاقه‌مند به قشم و جزیره هنگام شده‌.

گنبد نمکی و غار نمکدان

غار نمکی یا غار نمکدان یکی دیگه از جاذبه‌های طبیعی قشمه. این کوه مخروطی‌ شکل تا ۳۹۷ متر ارتفاع داره. ساختار نمکی این کوه از انباشته شدن صخره‌های آذرین با رسوبات تشکیل شده. کوه گنبد نمکی با بقایای معادن نمک باستانی و چشمه‌های آب شور، به خودی خود یه «اثر تاریخی طبیعی دیدنی» با امکانات آموزشی و تفریحی رو به‌وجود آورده.

تور غار نمکدان

کوه نمکی در فاصله‌ی ۹۰ کیلومتری از شهر قشم واقع شده و در بخش جنوب غربی این جزیره و در نزدیکی ساحل جنوبی جزیره قرار داره. این کوه گنبدی شکل، بلند‌ترین بخش این جزیره است. در گنبد نمکی قشم پدیده‌های انحلالی سطحی و عمقی زیادی وجود داره. طولانی‌ترین غار این مجموعه با نام غار نمکدان ۳، با طول ۶۴۰۰ متری‌اش تونسته عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان رو کسب کنه. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده، سن نمک‌های این غار به‌ دوره‌ی پرکامبرین مربوط می‌شه و با این اوصاف این غار بیش‌تر از ۵۷۰ میلیون سال عمر داره!

در خصوص شکل گیری این نمک‌ها باید گفت که در ابتدا نمک‌ها به‌صورت تک‌لایه در زیر زمین بوده‌ن و با گذشت زمان به‌سطح‌های بالاتر راه یافته‌ن. چون نمک‌ها دارای خاصیت شناوری هستند و وزن حجمی اون‌ها از وزن سنگ‌های اطرافشون کمتره، سنگ‌ها را کنار زده‌ن و به‌بخش‌های بالایی زمین رسیده‌ن. البته گاهی این نمک‌ها برخی از سنگ‌های بسیار قدیمی رو هم از عمق چند کیلومتری به روی زمین آورده‌ن که مطالعات مختلفی می‌تونه روی این سنگ‌ها انجام بشه و کمک زیادی به علم زمین‌شناسی بکنه.

باید به این نکته توجه کرد که غار‌های نمکی اغلب در گنبد‌های نمکی ایجاد می‌شن و اگه گنبد نمکی در مناطق گرم و خشک (مثل قشم) ایجاد بشه، به‌ دلیل بارش کم در طول سال، می‌تونه دوام بیشتری داشته باشه و احتمال به ‌وجود اومدن غار نمکی داخلش افزایش پیدا کنه.

این گنبد نمکی در بین مردم به‌ گنبد نمکدان و غار اون به‌ غار نمکدان معروفه. این غار چندین تالار داره که ابعاد اون‌ها متفاوته. اولین تالار این غار با ورودی غار حدود ۶۷۰ متر فاصله داره. و پهنای متوسطش حدود ۵ متره.

دره‌ی ستارگان

دره‌ ستارگان در شمال روستای برکه خلف قرار داره. خود روستای برکه ‌خلف هم در فاصله‌ی پنج کیلومتری از ساحل جنوبی جزیره قرار گرفته. جالبه بدونید که محلی‌ها به این دره، استاله کفته می‌گن. در زبان محلی به ستاره، استاله و به افتادن، کفته گفته می‌شه. در باورهای پیشینیان این منطقه تصور می‌شده که ستاره ها  از آسمون به این دره می افتاده‌ن. در واقع دلیل به وجود اومدن این محل، برخورد شهاب‌سنگ‌ها به این منطقه بوده؛ پس افراد محلی در مورد به وجود اومدن این منطقه زیادم بی‌راه نمی‌گفته‌ن، فقط به جای برخورد شهاب‌سنگ‌ها، به اشتباه، برخورد ستاره‌ها رو دلیل زیبایی و طبیعت خاص این منطقه می‌دونسته‌ن.

در واقع، استاله کفته یا دره‌ی ستارگان مکانیه که در گذشته دستخوش برخورد ده‌ها شهاب‌سنگ شده.

به دلیل شکل ویژه‌ی این دره و انواع حجم‌ها و پدیده‌های فرسایشی که در اون وجود دارن، وزش بادهای تند و گردش هوا در لابه‌لای ستون‌ها و حفره‌های موجود در دره تولید صدا می‌کنن و به دلیل وجود این صداها، اهالی معتقدند که با تاریک شدن هوا این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه ‌است! و بنابراین از ورود به این دره در هنگام شب خودداری می‌کنن.

دره‌ی ستاره‌ها در واقع یک ناحیه‌ی فرسایش‌ یافته توسط آب‌های سطحی، رگبارهای فصلی و تندبادهاست. فلات اولیه که هنوز در بخش شمالی به‌صورت کم و بیش دست نخورده باقی‌مونده، در ارتفاع بین ۷ تا ۱۵ متری از کف دره قرار داره و جنسش از ماسه سنگ با سیمان آهکی سست و پر از پوسته‌های فسیلیه. مخروط‌های نوک‌تیز، ستون‌ها و ستونک‌های فرسایشی، آرک‌ها و تیغه‌ها و دیواره‌های نواری زیبایی در این دره وجود دارن.

به دلیل سست بودن جنس لایه‌ها، پس از هر بارندگی شدید (که به ندرت اتفاق می‌افته) تغییرات محسوسی در مورفولوژی (ریخت‌شناسی) دره صورت می‌گیره.

قلعه‌ی پرتغالی‌ها

یکی دیگه از جاذبه‌های گردشگری و آثار تاریخی جزیره قشم، قلعه پرتغالی هاست. این قلعه، در ضلع شمالی جزیره قشم و توسط دریانوردی پرتغالی به نام آلفونسو آلبرکرک، در سال ۱۵۰۷ بنا شده.

علاوه بر قشم، پرتغالی‌ها تقریبا در بیشتر مناطق حاشیه خلیج فارس قلعه‌هایی ساخته‌ن، در کنگ، در عمان، در رأس الخیمه،  در جزیره هرمز و … این قلعه‌ها با پلان چهار ضلعی نامنظم، دیوارهای به قطر حدود ۳/۵ متر دارن و برج‌هایی به ارتفاع حدود ۱۲ متر در چهار گوشه‌ی این قلعه‌هاست.  در بیشتر این قلعه‌ها، انبارهای اسلحه، آب انبار بزرگ، اتاق‌های سرباز خانه، زندان، کلیسا، مقر فرماندهی و تالار وجود داره.

درباره‌ی عبادتگاه‌های ساخته شده در داخل این استحکامات، جالبه بدونید که کلیسای بعضی از این قلعه‌ها، دارای دو ردیف ستون‌های سنگی دایره‌ای شکل بوده و با قوس‌های زیبایی از سنگ‌های مرجانی، تراش خورده.

با ساخت این قلعه‌ها در بنادر و جزایر جنوبی ایران، پرتغالی‌ها، تسلط کاملشون رو بر جنوب ایران تثبیت کردن و بر راه بازرگانی دریایی بین هند و اروپا تسلط پیدا کردن. تسلط پرتغالی ها بر این آبراه مهم دریایی ۱۱۰ سال طول کشید. در این مدت، اون‌ها به ساختن دژها و استحکاماتی پرداختن که از جمله‌ی اون‌ها می‌شه به دژهای هرمز ، قشم و لارک اشاره کرد.

قلعه‌ی پرتغالی‌ها در قشم با مساحتی بیشتر از ۲ هزار متر مربع از سنگ‌های آهکی و گچی، با ملاط ساروج محلی ساخته شده و طی یک قرن، چندین بار استحکامش افزایش پیدا کرده. این دژ، راست گوشه است و چهار برج در چهارگوشه داره که بازوهای بلندی داشته‌ن و توپ و منجنیق‌ها بر روی پهنای اون‌ها مستقر می شده‌ن. قلعه‌ی پرتغالی‌های قشم، جایی مثل یه انبار بزرگ یا جای نگهداری مهمات و سلاح داشته که در مواقع اضطراری به دژهای دیگه کمک می رسونده. قلعه‌ی پرتغالی‌ها یک قلعه‌ی تدارکاتی در گذشته بوده که برای ارتباط با قلعه‌ی هرمز و رسوندن تدارکات و خدمات به این قلعه در قشم ساخته شده.

سیطره ی پرتغالی ها بر جنوب ایران، ۱۱۰ سال ادامه یافت و در این مدت، اون‌ها دائما به تحکیم استحکامات خودشون می‌پرداختند، تا اینکه سرانجام در سال ۱۶۲۳ میلادی، در زمان شاه عباس، با همکاری انگلیسی ها، قوای پرتغالی از جزایر ایرانی، یکی یکی بیرون شدند. این قلعه و بقیه‌ی پایگاههای دهانه‌ی خلیج فارس رو یکی از سرداران صفوی تصرف کرده و ایرانیان تا امروز بر این پر ارزش ترین آبراهه‌ی دنیا مسلط هستند.

شاه عباس صفوی به افتخار بیرون کردن پرتغالی ها از جزایر خلیج فارس و بندر بزرگ گمبرون، نام این بندر رو به بندرعباس تغییر داد. در دوره ی نادرشاه هم، با توجه به تشکیل نیروی دریایی شاهنشاهی، شروع به ساختن استحکامات نظامی، سرباز خانه، اسلحه خانه و حتی کارخانه‌ی تولید باروت و مهمات شد که آثارش، تا به امروز باقیه. و از این جمله، قلعه‌ی معروف لافت رو می‌شه نام برد؛ که به قلعه‌ی نادرشاه معروفه.

در آبان سال  ۱۳۸۷ در جریان حفاری‌های شرکت برق منطقه‌ای قشم، در محدوده‌ی ۵۰۰ متری قلعه‌ی پرتغالی‌ها، تونلی قدیمی که به این قلعه متصل بود، کشف شد.

این تونل راه فرار فرماندهان و نیروهای نظامی پرتغالی و همین‌طور مکان نگهداری مهمات نظامی اون‌ها بوده. این تونل تا محدوده‌ی میدان سعدی شهر قشم به طول حدود سه کیلومتر، ادامه داره.

براساس برخی روایات، گفته شده که این تونل، از قلعه‌ی پرتغالی‌های شهر قشم تا غارهای خربس (در ۱۵ کیلومتری جنوب شهر قشم) ادامه داره!

جنگل‌های حرا

جنگل حرا قشم یکی از شگفت‌انگیزترین دیدنی‌های قشمه. این جنگل‌ها، محل زندگی گونه‌های زیادی از گیاهان و جانوران هستن که خیلی از اون ها فقط مختص همین جنگل محسوب میشن. این جنگل که به طلای سبز قشم هم معروفه، زیستگاه درختانیه که در داخل آب ریشه دارن!

جنگل های حرا با ۲۲ هزار کیلومتر وسعت، در سواحل خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته‌ن. این جنگل‌ها از پدیده‌های کمیاب طبیعی دنیا محسوب می‌شن و تحت حفاظت قرار دارن. ۲۴۰۰ هکتار از این جنگل‌ها در سواحل شمالی و غربی ۶۰ کیلومتری جزیره قشم قرار دارن. درخت‌های این جنگل‌ها در تمام طول سال سبز هستن و طولشون به ۳ تا ۶ متر می‌رسه. ویژگی جالب این درختان اینه که در طی میلیون‌ها سال، سازگاری خوبی با آب شور پیدا کرده‌ن، به طوری که از آب شور تغذیه می‌کنن و با دفع نمک اون، آب رو به طور طبیعی شیرین می‌کنن! جنگل‌های حرا به دلیل شرایط مناسبی که دارن، زیستگاه امنی برای پرندگان مهاجر از مناطق گرمسیری هستن. پرندگانی مثل حواصیل بزرگ، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، سلیم خاکستری، گیلانشاه و کاکائی. همین‌طور این جنگل‌ها زیستگاه بسیار خوبی برای ماهی‌ها، نرم تنان و سخت پوستان هستن.

سطح آب جنگل حرا در حالت عادی در حدود یک و نیم متره، اما در زمان مد دریا، درختان این جنگل به زیر آب می‌رن. هجوم ماهی‌ها در حالت مد، این جنگل رو  به محل مناسبی برای ماهیگیری تبدیل می‌کنه. حالت جزر و مد در این جنگل‌ها هر ۶ ساعت یکبار اتفاق میفته. نکته‌ی جالب اینه که در حالت جزر، به نظر میاد که درختای این جنگل در زمینی خشک رشد کرده‌ن.

در زمستان ها می‌تونین شاهد تعداد زیادی از پرندگان مهاجر باشید که به این منطقه کوچ می‌کنند. به همین دلیله که این جنگل‌ها علاوه بر اهمیت طبیعی‌ای که دارن، برای محافظت از گونه‌های جانوری که در اون‌ها زندگی می‌کنن، تحت حفاظت هستن. در ایران این جنگل‌ها با عنوان‌های منطقه‌ی حفاظت شده‌ی ملی، ذخیره گاه زیست کره و تالاب بین‌المللی به ثبت رسیده‌ن. همین‌طور این جنگل‌ها با عنوان ذخیره گاه زیست کره در یونسکو هم به ثبت رسیده‌ن.

تنگه‌ی چاهکوه

تنگه‌ چاهکوه یکی از دیدنی‌ترین تنگه‌های فرسایش یافته‌ی جهانه. این تنگه‌ی شگفت‌انگیز در قسمت شرقی جزیره قشم قرار داره و با جلوه های خاص خودش موجب حیرت بسیاری از بازدیدکنندگان می‌شه. همه‌ی عناصر طبیعی دست به دست هم داده‌ن تا طی سال‌ها این پدیده رو شکل بدن. این تنگه، دره‌ای به عمق ۱۰۰ متره که دنیای جدید و سرزمین عجایبی رو در دل جزیره قشم به شما نشون می‌ده. کافیه باران هم شروع به باریدن کنه تا بتونید شاهد یکی از زیباترین تصاویر طبیعت ایران باشید.

در تابلوی اطلاعات سازمان منطقه آزاد قشم از این تنگه با عنوان دره‌ی مقدس چاهکوه یاد شده؛ چون آب در گذشته تقدس خاصی برای پیشینیان ما داشته و این دره محلی برای ذخیره‌ی همین آب مقدس بوده.

در ورودی دره، تندیسی طبیعی دیده می‌شه که به «سه سر نگهبان» شهرت داره. بعد از اون، چهار تا چاه قرار داره که توسط ساکنان در میان دره حفر شده‌ن تا ذخیره گاهی برای آب شیرین باشن.

پس از عبور از این چهار چاه، تندیس‌ها، حجم‌ها، کاسه‌ها و طاقچه‌هایی روی دیواره‌ی دره به چشم می‌خوره. در قسمت‌هایی از دیواره، صدف‌هایی هم دیده می‌شن که می‌تونن ردپایی از حضور آب دریا در گذشته باشن. دیواره‌هایی که دره رو از دو طرف احاطه می‌کنن، حق تماشای آسمان را از بازدید کننده می‌گیرن و به همین دلیله که در چاهکوه نور کمی وجود داره.

هر چقدر جلوتر بریم، از میزان عرض کاسته می‌شه و به نقاطی می‌رسیم که به سختی می‌شه از اون‌ها عبور کرد. در این نقاط دیواره‌ها تقریبا به هم می‌رسن و فاصله‌ی دو دیواره از همدیگه از نیم متر هم کمتر می‌شه.

چشمه‌ها

چشمه‌های جزیره قشم، که در جای جای جزیره پراکنده شده‌ن، فاقد آب شیرین هستن و عمدتا آب شور دارن. تعدادی از این چشمه‌ها عبارت‌اند از:

چشمه کارگاه: چشمه‌ی معدنی سولفوره و شور کارگاه در میانه و هسته‌ی مرکزی ساختار تاقدیسی مجاور بندر ماهیگیری سلخ (میدان گاز طبیعی سلخ، معروف به برهوت) واقع شده. آب این چشمه که دبی چند لیتر بر ثانیه داره، پس از باقی گذاشتن بخشی از مواد معدنی سیاهرنگ همراهش، در اطراف و بستر آبراهه‌ش، رسوبات فراوان نمک به جا می‌ذاره.

چشمه گوری

چشمه‌های دامنه کوه نمکدان: پهنه‌های پوشیده از رسوب نمک در کوه نمکدان، توده‌های بسیار بزرگ و گسترده‌ی نمک داره که کمیت بالا و کیفیت و خلوص نسبتا مناسب دارن و از نظر اقتصادی در تأمین نمک خوراکی، نمک طبی و حتی تأمین بخشی از مشتقات موردنیاز در ترکیباتی از پتروشیمی اهمیت دارن.

پارک کروکودیل قشم

اولین و بزرگ‌ترین پارک کروکودیل خاورمیانه در جزیره قشم قرار داره. این پارک، محلی زیبا و امن برای گردشگران علاقه‌مند به حیات وحشه تا از نزدیک با زندگی و خصوصیات این جانوران نادر آشنا بشن. این مجموعه، همیار ژئوپارک قشم و حامی محیط زیسته. سالانه گردشگران بی‌شماری با سفر به قشم از این پارک منحصر به فرد دیدن می‌کنن.

چاه‌های تلا

چاه های تلا که در بعضی از منابع، اون‌ها رو به اشتباه به صورت “چاه‌های طلا” ثبت کرده‌ن، حدود ۵۰ تا ۶۰ حلقه چاه هستن که در بندر لافت قرار دارن. در زمان‌های قدیم هنگام بارندگی آب باران در داخل اون‌ها ذخیره می‌شده و تا مدتی خنک و سالم باقی می‌مونده. گفته می‌شه که در قدیم تعداد این چاه‌ها ۳۶۶ عدد بوده، یعنی به تعداد روزهای سال و یک عدد هم بیشتر برای سال‌های کبیسه! و هر روز از یکی از این چاه‌ها برای آب شرب استفاده می‌شده، و به این صورت، در تمام روزهای سال، این چاه‌ها آب شرب مردم این جزیره رو تأمین می‌کرده‌. به گفته‌ی مردمان محلی، نام این چاه‌ها طلا نیست و در اصل «تلا» است که در واقع در قدیم «تل آو» بوده. «تل» به معنی تپه‌ای که مشرف بر این چاه‌هاس، و «آو» که در زبان محل همون معنی آب رو می‌ده. این چاه‌ها شکل‌های مختلفی دارند؛ مثلا مربعی، مستطیلی، دایره‌ای و حتی گلابی شکل هستن و برداشت آب از اون‌ها توسط دلو انجام می‌شده.

ژئوپارک قشم

ژئوپارک بر اساس تعریف یونسکو منطقه‌ای با وسعت کافیه که مرزهای اون به وضوح مشخص شده باشه و چندین پدیده‌ی بارز زمین شناسی درمحدوده‌ی اون قرار گرفته باشه. این محدوده باید بتونه در توسعه‌ی اقتصادی جوامع پیرامون خودش نقش موثری داشته باشه. در ژئوپارک‌ها ممکنه علاوه بر پدیده‌های زمین شناسی، آثار تاریخی، بوم شناسی، باستان شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی هم وجود داشته باشه.

قشم، نخستین ژئوپارک خاورمیانه‌س و از سال ۱۳۸۵به عضویت شبکه‌ی جهانی ژئوپارک‌های تحت حمایت یونسکو در اومده.

حفاظت از این ژئوپارک و ژئوسایت‌های اون توسط جوامع محلی، و با نظارت و آموزش مدیریت ژئوپارک قشم از طریق فعالیت‌های گردشگری سبز صورت می‌گیره. (گردشگری سبز یا گردشگری بااخلاق، یعنی این که گردشگرها و فعالان صنعت گردشگری، رفتار مخل آسایش و آرامش جامعه نداشته باشن. یعنی این که گردشگران، محیط زیست شهر یا کشوری که در اون در حال بازدید هستن رو آلوده نکنن، بر روی بناهای تاریخی اون یادگاری ننویسن، و همه جای جهان رو خونه‌ی خودشون بدونن، و به این باور برسن که باید وارثان خوبی برای گذشتگان و حافظان خوبی برای آیندگان باشن.)

در ژئوپارک قشم، دشت‌ها، دره‌ها، سواحل و کوه‌های جزیره در وضعیتی یگانه و کم‌نظیر از نظر پوشش گیاهی، حضور حیات وحش و وجود پدیده‌های نادر زمین‌شناسی به سر می‌برن.

در این بخش از جزیره علاوه بر گونه‌های گیاهی و جانوری زیبا، کمیاب و در خطر انقراض که در سطح ملی و همین‌طور در سطح جهانی از ارزش زیادی برخوردارن، پدیده‌های زمین‌شناسی نادر و بی‌مانندی هم وجود داره که هر کدوم به تنهایی جذابیت و زیبایی خاص خودشون رو دارن.

مجسمه‌های طبیعی و نقش برجسته‌های پراکنده، چین‌خوردگی‌ها و کوه‌های شگفت‌آور، سطوح تخت و صفه‌ها در ارتفاعات، ستون‌های حاصل از عوامل فرسایش، برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های به‌وجود اومده از هوازدگی، مخروط افکنه‌ها و قطعه‌های فروافتاده در پای ارتفاعات، کوهسرها و هیکل‌هایی که به صورت طبیعی به وسیله‌ی باد و باران پدید اومده: تندیس‌های شگفت‌انگیزی در شکل‌های مختلف مثل لاک‌پشت، سگ، مارمولک، اسب آبی یا حتی چهره‌ی انسان در حالت خشم و فریاد و … همه و همه بخش بزرگی از طبیعت مسحورکننده قشم هستن و از جاذبه‌های کم‌نظیر طبیعت‌گردی این جزیره محسوب می‌شن.

در سواحل جنوبی بخش غربی جزیره از بندر ماهیگیری سلخ تا روستای کانی، یعنی در فاصله‌ی سی‌کیلومتر از ساحل جزیره، روستا، مزرعه و هیچ نوع تمرکز و تجمع انسانی‌ای وجود نداره. در بخش غربی جزیره حضور انسان و فعالیت‌های دامداری و کشاورزی از زمان‌های قدیم بسیار ناچیز بوده و در حال حاضر هم قابل توجه نیست. در این بخش از جزیره پدیده‌های زیبایی مثل جنگل‌های حرا، گنبد نمک، غارهای نمک، چشمه‌های آب معدنی، دره چاهکوه، تنگ عالی، بام قشم، دره تندیس‌ها، کلات کشتاران و ده‌ها تخته سنگ و صخره با شکل‌های عجیب و اعجاب‌انگیز وجود دارند.

وجود همه‌ی این شگفتی‌ها در کنار هم،  قشم رو به عنوان یک ژئوپارک، به یک منطقه‌ی جذاب و دیدنی تبدیل کرده.

غذاهای محلی

احتمالا برای خیلی از مسافرها و گردشگرهایی که به جاهای مختلف سفر می‌کنن، غذاهای محلی اون منطقه هم دست کمی از جاذبه‌های طبیعی نداره و می‌تونه براشون خاطره‌های جذاب و خوشمزه بسازه. می‌شه گفت غذاهای محلی هر منطقه هم می‌تونه یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه باشه! مردم جزیره قشم هم غذاهای محلی مخصوص به خودشون رو دارن، البته ممکنه دسترسی به همه‌ی این غذاها برای کسی که از خارج از جزیره به اونجا میاد یه کمی سخت باشه، اما زیاد نگران نباشید، جوینده بالاخره یابنده است!

از جمله خوراکی‌های محلی قشم می‌شه نان تُمُشی رو نام برد که یه نوع نون محلی خیلی نازکه که اونو با یه سس مخصوص به اسم مهیاوه می‌پزن. توی این نون، تخم مرغ و پنیر می‌ریزن و می‌ذارن همزمان با نون بپزه.

نوشیدنی مخصوص قشم هم چایی شیر نام داره که از ترکیب شیر، چای، هل، میخک، چوب دارچین، آب و عسل ساخته می‌شه. این نوشیدنی خوش طعم رو می تونین تو سفره‌خونه های سنتی قشم سفارش بدین.

مثل بیش‌تر مناطق جنوب، اکثر غذاهای محلی قشم با ماهی درست میشه. علاوه بر ماهی، زنان این جزیره از میگو، خرچنگ، گوشت، خرما، آرد، شکر و حبوبات انواع غذاهاى خوشمزه و اشتها آور درست می‌کنن: غذاهایی مثل زیبونی که از غذاهای محلی و البته رسمی مردم این جزیره‌س و معمولا برای جشن‌ها و عروسی‌ها آماده می‌شه. همینطور می‌شه میگو سوخاری و صدف ملوک رو هم از جمله غذاهای خوشمزه‌ی این جزیره دونست. برای امتحان کردن این غذاها و غذاهای محلی دیگه مثل خورش قلیه‌ماهی، هَوآری ماهی، هَوآری مرغ، هَوآری گوشت، پودنی، مهیاوه، کلمبا، زیبون، موفلک، عنکاس، دوپیازه میگو، قلیه تخم مرغ، و کاتوغ یا حلا ماهى می‌تونین به رستوران های ایرانی مثل رستوران الوند که غذاهای دریایی و محلی داره سری بزنین، یا اینکه به سفره‌خانه‌ی سیتی سنتر برین. همین‌طور می‌تونین برای امتحان کردن غذاهای محلی، به رستوران شب‌هاى جزیره قشم، کبابی دبش، رستوران سنتی خان بوم و رستوران سیمرغ هم سری بزنید!

سوغات محلی و صنایع دستی

در سفر به قشم انتخاب های زیادی برای خرید سوغات و صنایع دستی دارین. از جمله خوراکی‌هایی که می‌تونین به عنوان سوغات قشم به شهرتون ببرید، یکی نان نازک و ترد تمشی هست که قبلا درباره‌ش توضیح دادیم، و یکی دیگه هم نان پنیریه که در صبحانه‌ی قشمی‌ها جایگاه خاصی داره. همین‌طور می‌تونید ادویه‌های محلی و خاص این جزیره رو هم تهیه کنید و به عنوان سوغاتی با خودتون ببرید.

اگه هم به صنایع دستی علاقه‌مندید و مایلید سوغاتی‌هایی که تهیه می‌کنید صنایع دستی باشه، دنیایی رنگارنگ از صنایع دستی پیش روتون قرار دارد که هنرمندانه تهیه شده‌ن و می‌تونن بهترین یادگاری شما از این سفر باشن. دستبندها، گردنبندها، و به طور کلی زیورآلات دست‌ساز از انواع صدف‌ها و سنگ‌ها، تزیینات چشم نواز، لباس های سنتی، گلیم، پارچه های خوش نقش و …. از جمله انتخاب‌های شما در دنیای صنایع دستی قشم هستن.

علاوه بر تهیه‌ی سوغاتی‌های محلی، در قشم می تونید به سراغ بازارها و مراکز خرید برید و از مغازه‌های کوچک و بزرگ این جزیره، خریدی با قیمت مناسب رو تجربه کنید. لباس، کیف، کفش و … از نقاط مختلف این جزیره به ویژه دو شهر درگهان و قشم قابل تهیه هستن.

بازارها و مراکز خرید قشم

علاوه بر دیدن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی قشم، یکی از دیگه از دلایلی که مسافران زیادی رو به این جزیره می‌کشونه، خرید از این جزیره است. مراکز خرید قشم، به خاطر قیمت مناسب کالاها، همیشه یکی از جذابیت‌های این جزیره‌ی زیبا بوده‌ن. برای همین بازارهای قشم همیشه رونق داشتن و هر ساله به تعدادشون اضافه می‌شه. بازارها و مراکز خرید جزیره قشم عمدتا در دو شهر قشم و درگهان قرار دارن که قیمت اجناس توی درگهان معمولا یه کمی از قشم ارزون‌تره. همین‌طور تعدادی از بازارهای قشم و درگهان فقط فروش عمده دارن، در حالی که بیشتر مراکز خرید این جزیره اجناس رو به صورت مستقیم به دست مصرف‌کننده می‌رسونن و به بیان دیگه، خرده فروش هستند.

از جمله بازارها و مراکز خرید شهر قشم، می‌شه بازار قدیم رو نام برد، بازار قدیم قشم یه بازار رو بازه که در بعضی از مناطق سقف دار می‌شه و مثل همه‌ی بازارهای قدیمی شهرهای دیگه، در اصل برای پاسخ به نیاز و مایحتاج اولیه‌ی اهالی قشم شکل گرفته. با این حال شما می‌تونید خیلی از کالاهایی که تو مراکز خرید دیگه‌ی قشم فروخته می‌شه رو تو بازار قدیم پیدا کنید. البته، مراکز خرید جدیدتری هم توی قشم وجود دارند، از جمله بازار ستاره (که قدمتش از بقیه‌ی مراکز خرید مدرن قشم بیش‌تره و در واقع اولین اون‌ها محسوب می‌شه)، بازار پردیس (که بورس لباس زنانه به صورت عمده و خرده‌فروشیه)، بازار فردوسی، مرکز خرید مرجان و مجتمع تجاری سیتی‌سنتر (که شیک‌ترین مرکز خرید قشم محسوب می‌شه و خیلی از برندهای مطرح دنیا رو می‌تونید توش پیدا کنید).

در شهر درگهان هم بازارهای مختلفی وجود داره. خوبی مراکز خرید درگهان اینه که همشون توی یک ناحیه و نزدیک به هم ساخته شده‌ن و لازم نیست برای جابه‌جایی تاکسی بگیرید. از جمله بازارهای درگهان می‌شه به مجتمع تجاری دریا، مجتمع تجاری پرشین گلف، بازار قدیم درگهان (که البته بیش‌تر فروشگاه‌هاش عمده فروشیه)، پاساژ ایران زمین، بازار زمرد (که عمده فروشی‌های شلوار جین در این بازار قرار داره)، مجتمع تجاری مروارید، مجتمع تجاری صدف و نگین، مجتمع تجاری دو دلفین ( که توی اون می‌شه لباس زنانه رو به صورت عمده و قیمت مناسب تهیه کرد)، مجتمع تجاری نور، مجتمع تجاری اطلس (بورس کیف و کفش) و بازار نخل درگهان (پوشاک عمده و تک) اشاره کرد.

به جز شهر قشم و درگهان، بازارهایی در بندر لافت هم وجود داره. همین‌طور اگه به دنبال خرید لوازم برقی هستید می‌تونید از بازارهای روستاهای گیاهدان و رمکان هم دیدن کنید.

اطلاعات مفصل‌تر درباره‌ی خرید از جزیره رو می‌تونید از همین سایت قشم گردی، تو مطلب راهنمای مراکز خرید پیدا کنید.

هزینه‌ی سفر به قشم

می‌تونید از تهران به طور مستقیم با هواپیما به قشم سفر کنید.. قیمت بلیت هواپیما بسته به تاریخ مورد نظرتون و عوامل دیگه، بسیار متغیر و از حدود یک میلیون و پانصد هزار تومن شروع میشه. اگه بخواید زمینی به قشم سفر کنید، باید راهی بندرعباس بشید و از اون‌جا با یه سفر دریایی کوتاه به قشم برید. برای سفر زمینی از تهران به بندرعباس، سه گزینه پیش رو دارید: رانندگی شخصی تا بندرعباس (و سپس تحویل دادن ماشینتون به پارکینگ و سفر کوتاه دریایی به قشم)، استفاده از اتوبوس بین شهری و استفاده از قطار. قیمت بلیت اتوبوس از تهران تا بندرعباس حدود ۴۰۰ هزار تومان و قیمت بلیت قطار تهران تا بندرعباس هم با توجه به تاریخ و شرایط دیگه در نوسانه و در حدود قیمت بلیت اتوبوسه. بعد از رسیدن به بندرعباس، باید با اتوبوس دریایی به قشم برین. هزینه‌ی این سفر کوتاه دریایی، حدود ۸۹ هزار تومانه.

تور گشت جزیره قشم

دفترهای خدمات مسافرتی زیادی هستن که شما رو به قشم می‌برن، بعضی از اون‌ها برای گشتن در جزیره قشم برنامه‌هایی دارن و بعضی هم ندارن و این قسمت رو به خود شما واگذار کرده‌ن. پیشنهاد ما استفاده از تورهای گشت قشم گردیه که پیشنهادهای خوب و با قیمت مناسبی رو به شما ارایه می‌دن و با راهنماهای کاربلد و خوش‌اخلاق این سفر رو برای شما شیرین و به یاد موندنی می‌کنن. از جمله تورگشت‌هایی که سایت ما یعنی قشم گردی برگزار می‌کنه، می‌شه به تور یک روزه‌ی جزیره هرمز، تور نیم‌روزه‌ی جزیره هنگام، تور غار نمکدان، و تورهای ویژه‌ی یک روزه و نیم‌روزه‌ی قشم‌گردی اشاره کرد. اطلاعات کامل‌تر و مفصل‌تر رو می‌تونید در قسمت “تورهای گشت جزیره قشم” در همین سایت پیدا کنید. اگر اطلاعات بیش‌تری هم خواستید، می‌تونید با ما تماس بگیرید!

سایت قشم‌گردی سفر خوبی رو برای شما آرزو می‌کنه!

منابع:
سایت خودمون

wikipedia، wikimedia، qeshmcity، qfa، iranicaonline